Çocuğa Sorumluluk Kazandırmanın Yolları

Sorumluluk sahibi çocuk yetiştirmek her ailenin dikkat ettiği ve istediği konulardan biridir. Çocuklara sorumluluk kazandırmak için ne yapmak gerekir ? araştırdık ve yazımızda sizler için bahsettik.

Çocuklar için sorumluluğun tanımı çocuğun erken yaşları itibariyle gelişim düzeyi ve becerilerinin izin verdiği ölçüde verilen görevleri yerine getirmesi ve aldığı kararların, yaptığı tercihlerin ortaya çıkardığı sonuçları kabul edip üstlenmesidir.

Çocuklar gelişim dönemleri boyunca aşama aşama sorumlulukları almaya hazır bir hale gelirler. Çocuklarının sorumluluk bilincini geliştirmesi için ebeveynlerin doğru destekleri çok önemli. Ebeveynler çocuklarına karşı koruyucu ve korumak için kısıtlayıcı bir tutum izlerse çocuk sorumluluk almak istemez ve almaz. Çocuklarının bireyselleşmesini kısıtlayıcı bir tutum sergilemiş olurlar. Ayrıca çocuklara sonsuz imkanların sunulduğu “her şeyin en güzeli ve en mükemmeli benim çocuğumun olmalı” düşüncesi de sorumluluk bilincini zedeler. Tabiki anne ve babalar çocukları için en iyisini ister fakat sorumluluk bilincinin gelişmesi için başkasının hakkı olan bir şeyde çocuğun hakkıymış gibi davranılması bu sefer çocuğunuzun başkalarını hakkına saldırır ve kural tanımaz hale getirerek oluşumunu etkiler.

Gelişim Dönemlerine Göre Sorumluluk Bilinci

Ebeveynler genelde beklentilerinin gelişmesiyle doğru orantılı olarak çocuklarının sorumluluk alamayı öğrendiklerini düşünürler. Fakat çocuğun kişilik yapısı ve gelişim düzeyindeki farklılıklar ile ebeveynlerin beklentileri farklılık gösterir. Aynı yaştaki iki çocuktan aynı şeyi gerçekleştirmesini beklemek çok gerçekçi değildir. Çünkü her çocuğun karakter özellikleri farklıdır. Sorumluluk bilincini kazandırmak için önemli olan noktalardan biri de çocuğun engellenmemesi gerektiğidir. Yani çocuğunuza eğer “sen daha küçüksün yapamazsın” gibi cümleler kurarsanız hem özgüvenin hem de sorumluluk bilincinin gelişmesini engellemiş olursunuz. Bu kesinlikle ebeveynlerin yapabileceği en büyük yanlışlardan biridir.

Gelişim dönemlerine ait özellikler çocukların alabileceği sorumluluklar hakkında yol göstericidir. 2-3 yaş arasındaki çocuklar özgürlük ve sınırlar arasındaki dengeyi kurabilirler. Ebeveynler tarafından verilen basit sorumlulukları yerine getirebilirler. Örnek vermek gerekirse; odasındaki oyuncaklarını toplamak, sofraya peçete ve ya kaşık taşımak, oyuncağı ve ya herhangi bir şeyi kendi isteğiyle seçmek.

3-4 yaş arası çocuklar daha enerjik olurlar. Bu yaş arasındaki çocuklar ortalığı düzenlemeye, alışveriş poşetlerinin boşaltılmasına yardım edebilir. Kısacası ufak tefek sorumlukları yerine getirebilir.

4-5 yaş arasındaki çocuklar fiziksel, sosyal ve bilişsel becerileri daha gelişmiş olur. Yemek yedikten sonra kendi tabağını sofradan mutfağa kaldırabilir, odasını toplayabilir, yatağını toplayabilir.

5 ila 7 yaş arası dönemde kişisel sorumluluk olarak tanımlanabilecek eylemleri yapmaya daha yatkın olurlar. Örneğin; kendi kıyafetlerini havaya uygun seçebilmek ve giyebilmek, hafif olan alışveriş poşetini taşımak, annesine yemek yaparken yardımcı olmak, biraz ebeveynlerinde yardımıyla kendine küçük atıştırmalık (tost) hazırlayabilmek gibi sorumlukları yerine getirebilirler.